در سال ۲۰۲۴، فضاپیمای ناسا فرودگر اینسایت (InSight) را که مدتها بود خاموش شده بود، شناسایی کرد؛ کاوشگر پرافتخاری که سالها در سیاره سرخ به تحقیق پرداخت و سرانجام به سکوت فرورفت.
این یک دیدار کیهانی تلخ و شیرین است؛ درست مانند سر زدن به دوستی قدیمی که در زمان متوقف شده است.
به لطف دوربین قدرتمند مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) ناسا، اکنون نگاهی تازه به آرامگاه اینسایت داریم که بهآرامی زیر لایهای نازک از غبار مریخی ناپدید میشود.
این فرودگر حتی در سکون خود نیز همچنان داستانهایی از مریخ برای ما روایت میکند.
بررسی غبار، اهمیتی شگفتانگیز دارد
ناسا این تصویر را با یک چالش جالب در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) به اشتراک گذاشت: «میتوانید @NASAInSight را پیدا کنید؟»
میتوانید @NASAInSight را پیدا کنید؟ این فرودگر بازنشسته بهتازگی توسط مدارگرد شناسایی مریخ رؤیت شده است. دانشمندان با بررسی محل فرود اینسایت در طول زمان، میتوانند سرعت انباشت غبار را مشاهده کنند که به تخمین عمر سایر ناهمواریهای سطح سیاره کمک میکند.
این تصویر، لکه کوچکی از یک فضاپیما را در دشتهای هموار «الیسیوم پلانیشیا» (Elysium Planitia) نشان میدهد که دو پنل خورشیدی دایرهای آن هنوز مانند بازوان گشوده دیده میشوند.
دانشمندان در طول زمان، فرآیند پوشیده شدن این فرودگر و محیط اطرافش با غبار را زیر نظر داشتهاند.
شاید ایده فرستادن یک فضاپیمای ناسا به مریخ، تنها برای اینکه با غبار پوشیده شود، به نظرتان مضحک بیاید، اما این دادهها بهطور شگفتانگیزی کاربردی هستند.
پژوهشگران با بررسی سرعت انباشت غبار میتوانند تخمین بزنند که عمر سایر تغییرات و ناهمواریهای سطح مریخ چقدر است.
مأموریت فرودگر اینسایت پس از چهار سال تلاش سخت در فضا و مطالعه حیات درونی مریخ، رسماً در دسامبر ۲۰۲۲ به پایان رسید.
این کاوشگر در طول این مدت، بیش از ۱۳۰۰ «مریخلرزه» را ثبت کرد که یکی از آنها آنقدر قدرتمند بود که لقب «زلزله هیولا» را گرفت.
این ارتعاشات به دانشمندان کمک کرد تا به اعماق این سیاره نگاهی بیندازند و نشان داد که مریخ آن دنیای سرد و از نظر زمینشناسی مردهای نیست که زمانی بسیاری تصور میکردند.
اینسایت همچنین الگوهای آبوهوایی روزانه را اندازهگیری کرد و حتی به ما در اصلاح درکمان از هسته غنی از آهن مریخ کمک کرد.
این فضاپیمای ناسا نمیتوانست برای مدتی طولانی در غبار دوام بیاورد
اما برخلاف مریخنوردهای کنجکاوی و استقامت که با انرژی هستهای کار میکنند، اینسایت به پنلهای خورشیدی وابسته بود.
و متأسفانه، مریخ دقیقاً به هوای پاک و صاف خود شهرت ندارد.
طوفانهای گرد و غبار بهتدریج پنلهای آن را پوشاندند و انرژیاش را تخلیه کردند تا اینکه یک روز، این فرودگر دیگر نتوانست با خانه تماس بگیرد.
ناسا آخرین پیام «شببهخیر» خود را برایش فرستاد و پس از آن، سکوت حکمفرما شد.
اکنون، فرودگر اینسایت در کنار دیگر کاوشگران ازدسترفته مریخ، مانند مریخنورد فرصت که پیش از نابودی در مریخ، آخرین پیام غمانگیز خود را فرستاد، آرمیده است.