بهصورت رسمی اعلام شد که ماهوارههای Starlink V2-mini شرکت SpaceX، ۳۲ برابر تداخل بیشتری ایجاد میکنند و نجوم رادیویی جهانی را تهدید مینمایند
ستارلینک بهدلیل ماهوارههایش که وعده اینترنت پرسرعت در سرتاسر جهان را میدهند، نامی بسیار شناختهشده شده است. اما اکنون دانشمندان چند کشور نگران این هستند که این ماهوارهها مسألهای نامشهود ایجاد کنند که میتواند بر نجوم جهانی تأثیر بگذارد. این مسأله به راحتی قابل مشاهده یا احساس نیست، اما میتواند نحوهٔ مطالعهٔ ما از جهان را تغییر دهد. پس بیایید نگاهی دقیقتر به این وضعیت بیاندازیم.
در حال حاضر چه اتفاقی برای Starlink 2.0 میافتد؟
داربینهای رادیویی ابزارهایی هستند که دانشمندان برای دریافت علائم بسیار ضعیفی که از فضا میآیند، به کار میگیرند. این علائم به آنها امکان میدهد که به بررسی کهکشانیها، ستارگان دوردست و حتی ریشههای اولیهٔ جهان بپردازند. میتوان گفت داربین رادیویی، گوش عظیمی است که نازکترین صداهای کیهان را میشنود.
اما امروز این «گوش» با سر و صدای فراوانی روبهرو شده است. مطالعات جدید با استفاده از داربین رادیویی LOFAR نشان میدهد که ماهوارههای نسل دوم Starlink، که به V2‑mini معروفند، تداخلهای رادیویی بسیار قویتری نسبت به نسل قبلی تولید میکنند. در واقع این تداخلها میتوانند تا ۳۲ برابر شدیدتر از سیگنالهای نسلهای پیشین باشند.
زمانی که فناوری با علم برخورد میکند
درک این تضاد برای ما مهم است. Starlink با سرعتی خیرهکننده در حال پیشرفت است و هر هفته دهها ماهواره بهمنظور بهبود دسترسی به اینترنت در سطح جهان میفرستد. اما علم، بهویژه نجوم رادیویی، برای کار خود به سکوت الکترومغناطیسی — آزادی از هر صدای مصنوعی —نیاز دارد.
دانشمندان توضیح میدهند که به نقطهای حساس رسیدهایم: اگر این تداخلها را متوقف نکنیم، ممکن است تواناییمان برای مشاهدهٔ جهان همانگونه که تا بهحال انجام میدادیم، از دست برود. ستارهشناسانی همچون فدریکو دیبرونو از رصدخانهٔ SKA میگویند که بشریت در «لحظهٔ حساس»یی قرار دارد؛ اگر بهسرعت اقدام نکنیم، آسیبها ممکن است غیرقابل بازگشت شوند.
شرکتهای فضایی، از جمله SpaceX، میتوانند با اعمال قوانین سختگیرانهتر برای جلوگیری از انتشار اشعاع ناخواسته توسط ماهوارههای خود، بهطور چشمگیری کمک کنند. مثالهای مثبت نیز وجود دارد، همانند ASTRON در هلند که دانشمندان، شرکتها و نهادهای دولتی در کنار هم برای یافتن راهحلها کار میکنند. اما مشکل این است که پرتاب ماهوارهها با سرعتی بسیار بالا اتفاق میافتد و مقررات هنوز نتوانستهاند همگام شوند.
آسمان طبیعی نیست
فناوری و ارتباطات جهانی امری بسیار مفید است. هیچکس نمیخواهد سرویسهایی که به میلیونها نفر در سراسر جهان امکان ارتباط میدهند، از دست برود. اما دانشمندان به ما یادآوری میکنند که فضا تنها یک عرصهٔ تجاری یا مکان برای نصب ماهواره نیست؛ بلکه خانهٔ مشترکی است که متعلق به همگان است.
انتشار ناخواستهٔ تابش از ماهوارههای Starlink به ما نشان میدهد که اگر اقدامی نکنیم، نهایتاً ممکن است آسمانی را ببینیم که توسط سیگنالهای انسانی کنترل میشود. بهعبارت دیگر، صورتهای فلکی دیگر بهجای ستارگان طبیعی، بهصورت خوشههای ماهوارهای در آسمان میدرخشند.
در نهایت…
مورد Starlink 2.0 یادآور این است که پیشرفت فناوری باید در کنار علم و احترام به فضا پیش رود، در حالی که کارکردهای ماهوارههای نسل دوم Starlink بهطور کامل در خلاف این مسیر هستند.
ستارهشناسان هشدار میدهند: باید پیش از آنکه دیر شود و آسمان پر از صداهای مصنوعی شود، اقدامی انجام دهیم. بنابراین، بهتر است تعادلی بین اتصال جهانی، نجوم و حفاظت از آسمان برقرار شود.
در آینده نزدیک میبینیم آیا راهحلی پیدا میشود که این وضعیت مسیر مطالعهٔ جهان توسط دانشمندان که برای مدت طولانی ادامه داشته است، را درنهایت بههم نزند.