یک مطالعه جدید نشان میدهد که مصرف بیش از حد الکل، حتی به اندازه دو نوشیدنی در روز، با خونریزیهای مغزی زودرستر و شدیدتر مرتبط است. افرادی که به طور سنگین الکل مصرف میکنند، در سنین پایینتری دچار خونریزی مغزی میشوند و این خونریزیها وسعت بیشتری داشته و نواحی عمیقتری از مغز را درگیر میکنند. برای محافظت از سلامت مغز و قلب و عروق، توصیه میشود مصرف الکل به سه نوشیدنی در هفته محدود شود.
شاید به نظر بسیاری، نوشیدن چند پیک الکل بیضرر باشد؛ راهی ساده برای رفع خستگی پس از یک روز طولانی. اما در حالی که سرخوشی آن یک شبه از بین میرود، آسیبهایش ممکن است باقی بمانند. به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مصرف الکل سالانه منجر به مرگ ۲.۶ میلیون نفر در سراسر جهان میشود. اگرچه اثرات زیانبار الکل از همان قطره اول آغاز میشود، اما مصرف بیش از حد آن میتواند به خونریزی مغزی منجر شود. نکته قابل توجه این است که حد «مصرف بیش از حد» بسیار کمتر از آن چیزی است که اکثر مردم تصور میکنند.
مطالعه جدیدی توسط محققان مرکز Mass General Brigham نشان میدهد که مصرف بیش از حد الکل ممکن است به خونریزیهای مغزی شدیدتر منجر شده و در سنین پایینتر باعث آسیبهای مغزی بلندمدت شود. یافتههای این مطالعه در Neurology، مجله پزشکی آکادمی نورولوژی آمریکا، منتشر شده است. در ادامه به جزئیات آن میپردازیم.
مصرف الکل با افزایش خطر سرطان مرتبط است و به عنوان یک ماده سرطانزا طبقهبندی میشود
ارتباط مصرف بیش از حد الکل با خونریزی مغزی
مطالعه جدید نشان داد که مصرف الکل، به ویژه به مقدار زیاد، ممکن است به دلیل ایجاد خونریزیهای شدید مغزی به رگهای مغز آسیب برساند و این تأثیر بلندمدت است. این پژوهش بر اساس اطلاعات بیمارانی انجام شده است که به دلیل خونریزی مغزی در بیمارستان عمومی ماساچوست تحت درمان قرار گرفتهاند.
دکتر ادیپ گورول، محقق ارشد و متخصص مغز و اعصاب در مرکز Mass General Brigham، میگوید: «خونریزی مغزی یکی از کشندهترین و ناتوانکنندهترین شرایطی است که برای انسان شناخته شده است. این عارضه به طور ناگهانی رخ میدهد، آسیب شدیدی به بار میآورد و اغلب بیماران را با ناتوانیهای مادامالعمر مواجه میکند. بهبودی از آن یکی از دشوارترین فرآیندهاست.»
خونریزی مغزی چیست؟
بر اساس گزارش مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، خونریزی مغزی که به آن خونریزی داخل مغزی یا سکته مغزی هموراژیک نیز گفته میشود، زمانی اتفاق میافتد که یک رگ خونی در داخل مغز پاره شود. محققان خاطرنشان کردند که حدود ۵۰ درصد از افرادی که دچار این عارضه میشوند، جان خود را از دست میدهند و ۳۰ درصد به شدت ناتوان میشوند. دکتر گورول افزود که تنها ۲۰ درصد از افرادی که دچار خونریزی مغزی میشوند، یک سال بعد میتوانند به طور مستقل از خود مراقبت کنند.
برای درک تأثیرات مصرف بیش از حد الکل بر خونریزیهای مغزی، محققان گروهی متشکل از ۱۶۰۰ بیمار را که بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۹ در بیمارستان عمومی ماساچوست بستری شده بودند، مورد بررسی قرار دادند. این بیماران دچار خونریزی مغزی شده بودند که ناشی از آسیب یا ضربه نبود. محققان با استفاده از سیتیاسکن، اندازه و محل خونریزی مغزی را ارزیابی کردند. اسکنهای امآرآی نیز علائم آسیب به رگهای خونی کوچک مغز را تأیید کردند.
آنچه محققان دریافتند
محققان دریافتند که حدود ۷ درصد از بیماران مبتلا به خونریزی مغزی، مصرف سه نوشیدنی یا بیشتر در روز را گزارش کرده بودند. آنها کشف کردند افرادی که به شدت الکل مینوشیدند، در مقایسه با کسانی که الکل مصرف نمیکردند، در سن پایینتری دچار خونریزی مغزی شده بودند (میانگین سنی ۶۴ در مقابل ۷۵ سال). خونریزی مغزی در این افراد ۷۰ درصد وسیعتر بود. همچنین احتمال اینکه این بیماران دچار خونریزی در نواحی عمیق مغز یا خونریزیای شوند که به فضاهای پر از مایع مغز گسترش یابد، دو برابر بیشتر بود.
این مطالعه نشان داد که حتی مصرف کمتر الکل —دو نوشیدنی در روز— با شروع خونریزی مغزی در سنین پایینتر مرتبط بود. اثرات زیانبار مصرف الکل به همین جا ختم نمیشود. کسانی که بیش از حد الکل مصرف میکردند، در زمان مراجعه به بیمارستان تعداد پلاکتهایشان (قطعات سلولی که به لخته شدن خون کمک میکنند) پایینتر و فشار خونشان بالاتر بود. این بیماران همچنین دچار آسیب به رگهای خونی بسیار کوچک مغز بودند که با زوال عقل، از دست دادن حافظه و مشکلات راه رفتن مرتبط است. این آسیب همچنین یک عامل خطر اصلی برای خونریزی مغزی محسوب میشود.
چگونه از خونریزی مغزی پیشگیری کنیم؟
محققان این فرضیه را مطرح کردند که مصرف زیاد الکل باعث افزایش فشار خون شده و به رگهای خونی کوچک مغز آسیب میرساند و آنها را ضعیف و مستعد نشت یا پارگی میکند. وقتی تعداد پلاکتها پایین باشد، توقف خونریزی برای بدن دشوارتر میشود. این عوامل در کنار هم میتوانند خطر خونریزی مغزی را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
چگونه از آن پیشگیری کنیم؟ محققان پاسخ میدهند: کمتر بنوشید.
دکتر گورول گفت: «ما اکنون میدانیم که مصرف زیاد الکل به خونریزیهای مغزی وسیعتر و زودرستر منجر میشود. به حداقل رساندن یا قطع مصرف الکل گامی مهم برای کاهش این خطر است. حتی برای افرادی که در معرض خطر نسبتاً پایینی برای خونریزی مغزی هستند، محدود کردن مصرف الکل به حداکثر سه نوشیدنی در هفته میتواند یک اقدام مؤثر برای محافظت در برابر انواع سکته مغزی و حفظ سلامت مغز و قلب و عروق باشد.»
توجه: اطلاعات ارائه شده در این مقاله فقط برای اهداف آموزشی است و به عنوان توصیه پزشکی در نظر گرفته نمیشود. همیشه قبل از شروع هرگونه دارو یا درمان جدید، یا قبل از تغییر رژیم غذایی یا مکملهای خود، با یک متخصص واجد شرایط مشورت کنید.